پرسش در باره ارزشمندی علوم مختلف

خدمت استاد معزز؛ استاد نصیری

عرض سلام
هر فرد تا چه حدی موظف است از علوم دینی بداند و بعد از آن وارد عرصه فعالیت های اجتماعی بشود؟ مثلا آیا لازم است همه افراد تاحدی دروس حوزوی را فراگرفته باشند؟ انسان چقدر بداند کافیست؟ می دانم علم را حدی نیست ولی آیا اگر کسی دروس حوزوی نخوانده باشد یک فرد مسلمان قابل قبول است؟
اسلام از مسلمانان چه می خواهد؟ می خواهد کار اصلی همه مسلمانان فراگیری علوم دینی باشد؟ کسانی که وارد حوزه شده و عمر خود را در راه فراگیری علوم دینی می گذارند، نزد خدا محبوب ترند؟
اصلا علوم دینی چیست؟ علم از نظر اسلام چیست؟ اگر کسی تمام عمر خود را در راه فراگیری علمی دیگر مثلا کامپیوتر گذاشت، ولی از آن در راه اسلام و خدمت به خلق خدا استفاده کرد، چه جایگاهی در دین دارد؟ این فرد در مقایسه با یک روحانی که عمر خود را در راه فراگیری علم دین گذاشته، و از آن در راه اسلام و خدمت به خلق خدا استفاده کرده، چه جایگاهی دارد؟ آیا باید همواره در اعماق دل احساس خسارت بکند؟ یا اینکه نه مقام، آنها نزد خدا فقط به سعی و اخلاصشان بستگی دارد؟ اگر جواب بله است آیا این وهن به علوم دینی نمی شود؟
آیا ارزش علوم با یکدیگر متفاوت است؟ اگر اینگونه باشد همه افراد از روی شوق یا اکراه به فراگیری آن علوم روی می آورند؟ و این منطقی نیست که همه افراد سراغ یک علم بروند؟
خوانده ام که علومی مثل برق و عمران و مواد و … اصالت ندارند و فقط اگر در راه حق استفاده شوند برای صاحب علم مفید خواهند بود ولی علوم دینی به خودی خود ارزش دارند. در این مورد هم لطفا برای ما توضیح دهید.
بنده دانشجویی هستم که مدتی است این سوالات ذهنم را مشغول ساخته است، لازم می دانم از سوالات متعدد و طولانی خودم عذرخواهی کنم و از زحمات و تلاش های شما تشکر می کنم.
خداوند به شما جزای خیر بدهد.

علیکم السلام
پرسش های شما دو بخش اصلی دارد که با تفصیل ذیل پاسخ آنها را تقدیم می کنیم :
1. عموم مردم چه میزان باید علوم دینی را بدانند ؟
بدون تردید چنان که از آیه 122 سوره توبه (آیه نفر) بدست می آید که تفقه در دین یعنی رسیدن به مقام فهم دین کوچ و سالیانی رنج و تعب می خواهد که بر اساس آن حوزه های علمیه شکل گرفته است . چنان که در پانزده سده گذشته همین اتفاق افتاده است .
گستردگی و عمق دانش های دینی چنان است که با وجود صرف همه عمر ، تنها بخشی از اسرار علوم اسلامی آشکار می گردد . بنا بر این اگر قرار باشد از همه مردم خواسته شود که به حوزه ها بیاینند و علوم اسلامی را کسب کنند ، کار و زندگی آنان تعطیل خواهد شد .
از این رو گفته می شود که تحصیل در زمینه علوم اسلامی واجب کفایی است .
با این حال اسلام توصیه می کند که هر مسلمانی لازم است از امهات مسایل اعتقادی ، اخلاقی و فقهی آگاهی داشته باشد .
این مساله را می توان با طب و پزشکی مقایسه کرد که از سویی نمی توان از همه مردم خواست که پزشکی بخوانند و صاحب نظر شوند . از سویی دیگر به همه مردم توصیه می شود که اصول اصلی و اولیه طب و بهداشت را بدانند .
2. آیا ارزش همه علوم برابر است و آیا ارزش علوم حوزی بیشتر است ؟
علوم را در یک نگاه کلی می توان به دسته تقسیم کرد :
1. علوم دینی و الاهی ؛ نظیر خداشناسی ، پیامبر شناسی ، امام شناسی ، معاد شناسی
2. علوم بشری و زمینی ؛ نظیر فیزیک ، شیمی و ریاضیات
3. علوم زیان آور ؛ نظیر سحر و جادوگری
4. علوم غیر مفید ؛ یعنی علومی که زیان ندارد ، اما در عین فاقد فائده عقلایی است نظیر علم به انساب .
علوم دینی و الاهی در عالی ترین سطح ارزش و اعتبار قرار دارند از این جهت عالمان دین وارثان پیامبران معرفی شده اند .
علوم بشری از نوع دوم بخاطر آن که به آبادانی دنیای مردم و مسلمانان می انجامد و در کنار تسهیل زندگی در این دنیا ، زمینه عزت و سربلندی آنان را در برابر کافران فراهم می سازد ، مورد توجه و تاکید است و ای بسا تمام فضائلی که برای علوم از نوع اول گفته شده ، در حق این نوع از علوم نیز جاری است .
فراگیری علوم از نوع سوم حرام و ممنوع است .
فراگیری علوم از نوع چهارم گر چه حرام نیست ، اما تضییع عمر تلقی می گردد و به استاند روایت «ذاک علم لایضر من جهله و لاینفع من علمه» فراگیری آن توصیه نشده و نمی توان برای آن پاداش و ارزشی ملحوظ داشت .
موفق باشید
https://eitaa.com/alinasiriguilani
http://eitaa.com/joinchat/2217738251Ccd3e10d4e8
www.maref.ir