یکی از گفتارهای حدیث نما که فاقد اصالت حدیثی است جمله معروف«حَسَنات الابرار سَیّئات المقرّبین» است . این جمله در عین کوتاهی، دارای پیام مثبت و مفیدی نیز هست که می‌توان از آیات و روایات شواهدی برای آن یافت . از این جمله سه نکته مهم قابل استفاده است که عبارتند از :
1. بندگان صالح خداوند از نظر درجات قرب، عمل صالح و خلوص دارای مراتب مختلف اند . از سویی دیگر می‌دانیم که تفضیل و تفاضل میان پیامبران و صالحان مورد تأکید قران است. نظیر آیه «تِلکَ الرُّسُلُ فَضََّّلنا بَعضُهُم عَلی بَعض» و آیه « یرْفَعْ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ»
2. به صاحبان مرتبه نازل‌تر عنوان «ابرار» و به صاحبان مرتبة بالاتر عنوان «مقرّبان» اطلاق می‌گردد . از تقسیم دوگانه بهشتیان در سورة مبارکه واقعه به «اصحاب میمنه» و «سابقان» و نیز آیه «یشهده المقربون» می‌توان برداشت کرد که مقربان دارای درجة بالاتری نسبت به سایر بندگان صالح هستند . البته خداوند از ابرار به صورت های گونان تمجید کرده و مرتبة «برّ» را مرتبة بالای عبودیت دانسته است ، آن جا که می فرماید : « لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَی فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ» .
3. همان گونه که بندگان خداوند از نظر ایمان ، عمل صالح و خلوص دارای مراتب اند ، معامله خداوند با آنان از نظر تکلیف ، پاداش و کیفر نیز متناسب با سطح آنان متفاوت است . بنابراین ممکن است کاری برای ابرار حسنه تلقی گردد ، اما همین کار برای مقرّبان شبهه و گناه قلمداد می‌شود . این امر نیز از آیاتی نظیر « لَا یکلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا » قابل استفاده است .
از این جمله حدیث نما برای حل برخی از شبهات استفاده می‌شود . مثلاً وقتی اشکال شود که چگونه پیامبران مرتکب لغزش شده و پیامبری نظیر آدم بخاطر لغزش و خطا از بهشت رانده شد و یونس به خاطر خشم گرفتن به امت خود در دریا به شکم ماهی افکنده شد، در پاسخ گفته می‌شود «حَسَناتُ الاَبرارِ سَیِّئاتُ المُقَرَّبینِ» . یعنی این کارها ذاتاً لغزش و گناه به حساب نمی‌آیند ، اما وقتی با مقام پیامبران که علی القاعده جزء مقربان‌اند ، مقایسه شود جزو سیئات به حساب می‌آیند .
نیز وقتی سوال می‌شود که چرا اولیاء الهی نظیر پیامبر و اهل بیت (ع) پیوسته گناهان و کوتاهی هایی برای خود بر شمرده و مستمراً از خداوند استغفار کرده و طلب رحمت می‌کنند ، از این جمله در پاسخ آنها استفاده می‌شود . چنان که از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمود : «إنَّهُ لَیَغانُ عَلی قَلبِی وَ إِنّی أَستَغفِرُ اللهَ سَبعینَ مَرَّه» و گفته می‌شود مقربان به اقتضای مقام قرب کوچکترین غفلت از خداوند را برای خود گناه به حساب می‌آورند و برای رفع این حجاب استغفار می‌کنند .
به رغم همة این توجیهات که می‌تواند در جای خود صحیح باشد ، باید دانست که جملة «حَسَنات الأبرار سیّئاتُ المُقرّبین» گفتار ابوسعید خرّاز (م 280 ) یکی از مشاهیر صوفیه است که به عبادت ، مجاهده ، ورع و مراقبت مشهور است . برخی نیز این جمله را از جنید بغدادی دانسته اند که او نیز از مشاهیر صوفیه است .
با این حال گاه دیده شده که برخی از صاحب نظران این جمله را به عنوان حدیث تلقی کرده‌اند . پیداست حدیث دانستن این جمله اطمینان ما را به صحت و روشنی متن آن البته پس از بررسی های سندی و متنی و قلمداد کردن آن به عنوان آموزه‌ای دینی می‌افزاید . اما در غیر این صورت ، ما تنها می‌توانیم آن را به عنوان گفتاری شیرین که می‌تواند صحیح یا خطا باشد ، مورد استفاده قرار دهیم .