نهضت‏های اصلاح دینی و رویکرد علمی به قرآن و سنت

سه شنبه 27 بهمن 1388 11:07:19             شماره‌ خبر :539244  علی نصيری:
تمامی نهضت‏های اصلاح دينی با رويكرد علمی به قرآن و سنت همراه بوده است  گروه انديشه: رويكرد علمی به قرآن و استخراج آيات در عرصه‌های مختلف علوم تجربی ‌و انسانی در عين هم صدايی با علم، از قرن‏ها پيشگامی اسلام و قرآن در اين عرصه‌ها نسبت به علم و دستاوردهای علمی حكايت دارد و‌ می‌تواند غرور مسلمانان را احيا و اعتماد به نفس آنان را زنده سازد.   حجت‌الاسلام و المسلمين علی نصيری حجت‌الاسلام والمسلمين علی نصيری، عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت، در گفت‌وگو با سرويس انديشه خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، درباره تفسير علمی قرآن، ضمن بيان اين‌كه امروزه اعجاز علمی جذاب‌‌تر و تأثيرگذارتر از تمامی وجوه اعجاز است، گفت: دستاوردهای عصر تكنولوژی و ارتباطات ذهن انسان امروزی را از هر سو محاصره كرده است و در چنين فضايی وقتی اعلام می‌شود، كتابی بس كهن در دست مردم است كه پانزده سده پيشگام‌تر از بشر، پرده از بسياری از اسرار برداشته، بر آنان تأثير می‌گذارد. وی با بيان اين‌كه اثبات آسمانی بودن قرآن در برابر ديگر كتب مدعای آسمانی، از ديگر فوايد تفسير علمی است، تصريح كرد: بررسی آيات علمی قرآن و اعجاز علمی در آن باعث مقايسه تطبيقی ميان قرآن، تورات و انجيل می‌شود و حقانيت و آسمانی‌بودن اين كتاب را در برابر كتب آسمانی مورد ادعای ديگر به اثبات می‌رساند. اين قرآن‌‌پژوه با اشاره به اقرارهای برخی متكلمان مسيحی از جمله ارنست رنان، بوكای، پل تيليش، اظهار كرد: متكلمان نئوارتدكس (الهيات رسمی ـ سنتی جديد) پروتستان معتقد هستند كتاب مقدس به خودی خود وحی الهی نبوده و يك مكتوب خطاپذير انسانی است كه به وقايع وحيانی شهادت می‌دهد. وی با اشاره به مقاله «تفسير قرآن در دوره جديد» راترد ويلانت در دائرة المعارف لايدن، بيان كرد: ويلانت درباره نگاه قرآن به علم آورده است: «تفسير علمی بايد در پرتو اين فرض درك شود كه تمام انواع يافته‌های علوم طبيعی جديد در قرآن پيش بينی شده است و اينكه قراين و شواهد روشن فراوانی نسبت به آنها در آيات قرآن می‌توان كشف كرد. يافته‌های علمی از كيهان شناسی كپرنيكی گرفته تا خواص الكتريسيته و از نظم و ترتيب انفعالات شيميايی تا عوامل عفونتی همه از پيش در قرآن مورد تأييد قرار گرفته است». مؤلف كتاب «رابطه قرآن و سنت» در ادامه با بيان اين‏كه تقويت اعتماد به نفس مسلمانان از ديگر فوائد تفسير علمی قرآن است، افزود: در عين آنكه خداوند هرگونه برتری‌جويی كاذبانه شخص يا امتی را ناپسند می‌شمرد، به خاطر برخورداری مسلمانان از دين و آئين مطابق با حق، جامع و متناسب با همه نيازهای اجتماعی و جهانی، از آنان به ‌عنوان امت وسط، برتر و شاهد بر ساير امت‏ها ياد كرده است. وی خاطرنشان كرد: اسلام مسلمانان را از هرگونه اقدام و منشی كه به خواری‌شان منتهی شود، بازداشته است و در اعلامی رسمی و معناداری در آيه 141 سوره مباركه نساء هرگونه برتری كافران بر مسلمانان را نامشروع و مخالف اراده الهی دانسته است. اما به رغم اين واقعيت‏ها و به رغم آنكه اين سيادت حقيقی و به دور از تفوق‌طلبی كاذب و غيراخلاقی تا هفت سده از آن مسلمانان بود، عواملی از درون و برون كار را بدانجا رساند كه امروزه سيادت اقتصادی، سياسی و نظامی از آن غيرمسلمانان است. حجت‏الاسلام نصيری با بيان اين‏كه از سده هفتم به بعد ديگر كسی از پيشرفت‏های مسلمانان سخن نرانده است، تصريح كرد: اين مسئله برای بسياری از اسلام‌باوران به ويژه نسل جوان كه خود را با اصل عزت‌مداری اسلام و واقعيت‌های تلخ موجود روبه‌رو می‌بينند، بسيار تلخ می‌‌نمايد. چه بسا ممكن است سرخوردگی يا بريدن از باورهای اسلامی و دل باختگی به غرب و انديشه‌های غيراسلامی را همراه آورد، چنان‌كه اين پديده كم و بيش در ميان كشورهای اسلامی و از جمله ايران مشهود است. وی افزود: رويكرد علمی به قرآن، استخراج آيات در عرصه‌های مختلف علوم تجربی ‌و انسانی، بازكاوی و به دست دادن مدلول‏های آنها كه در عين هم صدايی با علم، از قرن‏ها پيشگامی اسلام و قرآن در اين عرصه‌ها نسبت به علم و دستاوردهای علمی حكايت دارد،‌ می‌تواند غرور مسلمانان را احيا و اعتماد به نفس آنان را زنده سازد. مؤلف كتاب «حديث‌شناسی» در برشماری سابقه رويكردهای علمی به قرآن گفت: به هيمن خاطر نهضت اصلاح دينی كه از سوی چهره‌های مصلح و بنامی همچون سيدجمال‌الدين اسدآبادی، محمدعبده، رشيدرضا، سر سيداحمدخان هندی، كواكبی و طنطاوی و در ايران از سوی افرادی چون شريعتی، طالقانی و شيخ حسين نوری و آيت‏الله العظمی ناصر مكارم شيرازی دنبال شد، با رويكرد علمی به قرآن و سنت همراه بوده است. هر چند ممكن است اين حركت با خطا و لغزش‏هايی همراه شده باشد. وی با بيان اين‏كه شروع اهتمام به اعجاز علمی در ميان مسلمانان روح عزت، استقلال و خود باوری در ميان آنان زنده كرد، گفت: سرسيداحمد خان هندی در هندوستان با تأكيد بر اعجاز علمی قرآن، مسلمانان را به علم آموزی و مبارزه منفی با استعمار انگلستان فرا خوانده و بدين منظور در «عليگره» كالجی تأسيس كرد كه امروزه از مراكز علمی مهم هند به شمار می‌رود. اين مدرس حوزه و دانشگاه افزود: در ايران آيت‌الله طالقانی در تفسير پرتوی از قرآن، آيت‌الله مكارم در تفسير نمونه، محمد تقی شريعتی در «تفسير نوين»، شهيد پاك نژاد در «اولين دانشگاه و آخرين پيامبر» در 34 جلد چنين آرمانی را دنبال كردند. وی با بيان ا]
]>