#صادق_هدایت_نماد_پوچ_گرایی_در_ادبیات_معاصر
از جمله چهرههای مشهور در حوزه ادبیات که به پوچگرایی اشتهار دارد، صادق هدایت است؛ همو که غرق در حیرت و سرگردانی شد و سرانجام دست به خودکشی زد.
شهید مطهری در باره وی چنین آورده است: «صادق هدايت نمیتواند به جهان و انسان خوشبين باشد، چون خودش مجسمهاى از پليدى و حقارت و عقده و كجانديشى و بدخواهى است.» ر.ک: ياداشتهای استاد مطهری، ج 9، ص 153.
نگاه پوچانگارانه به زندگی و سراسر هستی در عموم داستانها و نامههای صادق هدایت آشکار است؛ به عنوان نمونه وی در بخشی از کتاب «زنده به گور» همه زندگی را موهوم و پوچ معرفی میکند:
این اندیشهها، این احساسات نتیجه یک دوره زندگانی من است، نتیجه طرز زندگی افکار موروثی، آنچه دیده، شنیده، خوانده، حس کرده یا سنجیدهام، همه آنها وجود موهوم و مزخرف مرا ساخته… .
زنده بهگور، ص 1. بسیاری معتقداند که این کتاب یک سال پس از خودکشی اول صادق هدایت در پاریس نوشته شد و در حقیقت دورنمایه زندگی خود اوست که در آن داستان مرگ و تجربه مکرر خودکشی به تصویر کشیده شده و به صراحت از مرگ تجلیل شده است.
وی در بخشی از داستان این کتاب چنین آورده است:
در شگفتم که چرا زندهام، چرا نفس میکشم، چرا گرسنه میشوم، چرا میخورم، چرا راه میروم، چرا این جا هستم؟ این مردمی که میبینم کی هستند؟
در قسمتی دیگر از این داستان چنین میگوید:
من همیشه زندگانی را به مسخره گرفتم، دنیا، مردم همهاش به چشم یک بازیچه، یک ننگ، یک چیز پوچ و بیمعنی است. میخواستم بخوابم و دیگر بیدار نشوم و خواب هم نبینم.
او در بخشی از نامه خود به جمالزاده چنین آورده است:
به همه چیز بیعلاقه هستم. فقط روزها را میگذرانم و هر شب بعد از صرف اشربه خود را به خاک میسپارم و یک اخ و تف هم روی قبرم میاندازم، اما معجز دیگرم این است که صبح باز پا میشوم و راه میافتم.
چنان که پیداست، بیمعنا دانستن زندگی و رنج از زیستن و کوفتگی از ادامه حیات که از جمله پیامدهای تلخ پوچانگاری است، در نامه صادق هدایت به تصویر کشیده شده است.
بدون تردید زندگی بدون خداوند پوچ و بیمعنا است و اگر کسی هویّت خود را نشناسد و نداند از کجا آمده و به کجا میرود، به پرتگاه پوچانگاری فروخواهد افتاد. در این صورت یا باید از مستی باده و نشستن در کنار لالهرخی خوش باشد و یا باید به دست خویش به حیات بیروح و بیرمق خود پایان دهد!
برگرفته از کتاب #درسنامه_اخلاق_اسلامی_ اثر #استاد_علی_نصیری
dr_alinasiri@