کتاب «تفسیر موضوعی قرآن» از جمله آثار این ناچیز است که در سال 1396 از سوی نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه ها انتشار یافته و به عنوان متن درسی در مقطع کارشناسی مورد مراجعه قرار دارد.
این کتاب به عنوان جایگزین کتابی دیگر با همین عنوان سامان یافت که به صورت جمعی (آقایان کلانتری، بهجت پور، رضایی و این ناچیز) تدوین یافته و بیش از پانزده سال مدار تدریس بوده است.
در کارگاه روش تدریس کتاب تفسیر موضوعی قرآن که به همت دانشگاه معارف اسلامی قم در تاریخ بیست و دوم خرداد ۹۸ در دانشگاه آزاد شیراز با همراهی دوست فاضل حجت الاسلام منصوری برگزار شد، در نوبت صبح دیدگاه های اساتید محترم دانشگاه در نقد ساختاری و محتوایی کتاب ارایه شد و در نوبت عصر روش تدریس کتاب با عطف توجه به شش محور ذیل مورد بررسی قرار گرفت:
یک؛ اهمیت مطالعات قرآنی
خطبه 176: فَإِنَّه يُنَادِي مُنَادٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ – أَلَا إِنَّ كُلَّ حَارِثٍ مُبْتَلًى فِي حَرْثِه وعَاقِبَةِ عَمَلِه – غَيْرَ حَرَثَةِ الْقُرْآنِ – فَكُونُوا مِنْ حَرَثَتِه وأَتْبَاعِه
265 – : وقَالَ ( ع ) إِنَّ كَلَامَ الْحُكَمَاءِ إِذَا كَانَ صَوَاباً كَانَ دَوَاءً – وإِذَا كَانَ خَطَأً كَانَ دَاءً
مباحثه و مطالعه قرآنی حداقل یک ساعت در روز
اهتمام به تدریس تفسیر در محله و منطقه
دو؛ راهیافت دین گریزی و دین ستیزی در برخی از محیط های دانشگاهی
دشواری انتقال تاثیرگذار مفاهیم دینی به جوانان
اهتمام به اصل ارتباط عاطفی با جوانان
قال الصادق عليه السلام : إزالة الجبال أهون من إزالة قلب عن موضعه .
سه؛ ضرورت حاکمیت صبغه قرآنی در تدریس دروس معارف
اعم از دروس اخلاق، اندیشه اسلامی، تاریخ اسلام و …
هدف اصلی این دروس به خاطر گستردگی مباحث و محدودیت زمان، برقراری و تحکیم پیوند اندیشه ای و منشی دانشجویان با دین است و قرآن بهترین راهبرد برای این آرمان است.
چهار؛ مهندسی تدریس دروس معارف
گروه بندی کردن دانشجویان، واگذاری تفسیر سوره های کوتاه به گروه ها، امتحان میان ترم به صورت گروهی، تصحیح برگه ها و نمره دهی به کنفرانس ها توسط دانشجویان
حضور و غیاب با نظارت دانشجویان
پنج: اهتمام به اهداف کتاب تفسیر موضوعی قرآن
کتاب شش هدف اساسی ذیل را تعقیب کرده است:
۱. ارایه اهم اطلاعات در باره قرآن (سه فصل اول)
۲. اثبات آسمانی بودن و اعجاز قرآن (مبحث ویژگی های قرآن، اعجاز علمی قرآن)
۳. بازتاب سازواره اهم پیام های قرآن (عقاید، اخلاق و مباحث حقوقی در قرآن)
۴. اثبات برتری قرآن بر سایر کتب آسمانی (فصل بررسی مقایسه ای قرآن با کتاب مقدس)
۵. تبیین نقش قرآن در تهذیب اخلاق (مبحث شریعت مداری، مبحث سعادت، مبحث رفتارهای عادلانه و محسنانه)
نقد غیر شبهات قرآنی (مبحث پیوند درونی و بیرونی آیات، مبحث انتساب لفظ و محتوای قرآن به خداوند، مبحث تحریف ناپذیری قرآن، نقد شبهه قصاص، ارتداد و …)
شش: توصیه های کاربردی در تدریس کتاب
نکته اول: ارایه فصول کتاب به صورت پاورپوینت با رعایت اصول زیباشناختی
نکته دوم: استفاده از کتب متناسب با فصول کتاب به هنگام تدریس؛
همچون کتاب مقدس در فصل سوم کتاب
نکته سوم: استفاده از کلیپ های کوتاه متناسب با مباحث فصول
نکته پنجم: اهتمام به همراه ساختن عمل به قرآن با تعلیم آن
توصیه های کاربردی در زمینه همراه ساختن تعلیم قرآن با عمل به آن
توصیه اول؛ تدریس همراه با وضو
توصیه دوم؛ شروع تدریس با دعا و تلاوت بخش هایی از قرآن
توصیه سوم؛ دعوت دانشجویان به حضور با وضو در درس قرآن
توصیه چهارم؛ برنامه تلاوت کوتاه برای همه دانشحویان
توصیه پنجم؛ تشویق به حفظ بخش هایی از قرآن
توصیه ششم؛ اهتمام به نماز اول وقت و جماعت در دانشگاه
توصیه هفتم؛ رعایت ادب و اصل حلم با دانشحویان
alinasiriguilani@