جنسیت هیچ دخالتی در کمال انسانی ندارد

رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد با بیان اینکه جنسیت هیچ دخالتی در کمال انسانی ندارد، گفت: ابعاد نظری مسئله وضعیت زنان بسیار حیاتی‌تر از ابعاد عملی آن است که باید حل شوند.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در پاسخ به این پرسش که آیا جنسیت در کمال انسان نقش دارد، به خبرنگار مهر گفت: این نکته را می توان از قرآن و هم از روایات به دست آورد. وقتی به قرآن رجوع می کنیم قرآن می فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِي تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا» یعنی انسان چه زن و چه مرد از یک گوهر درست شده اند برعکس آن چیزی که در تورات آمده که آفرینش زن را طولی می داند،یعنی می گوید اول مرد آفریده شد و بعد جبرئیل آمد از استخوان پهلوی حضرت آدم(ع)، زن را آفرید که ما این تعبیر را طفیلی شدن زن و اهانت به زن می دانیم.

وی افزود: اما قرآن آفرینش زن را عرضی می داند و آفرینش مرد و زن را از یک حقیقت و گوهر واحد که آن روح و نفخه الهی می باشد معرفی می‌کند. اگر به روایات هم رجوع کنیم، اولین نمونه آن روایت کافی شریف است که می فرماید قال ابى جعفر(ع): «لما خلق الله العقل استنطقه، ثم قال: اقبل فاقبل ثم قال: ادبرثم قال: و عزتي و جلالي ما خلقت خلقا هو أحب إلي منك ولا أكملتك إلا فيمن احب»، اینجا هم کاملاً پیداست که خداوند اولین چیزی را که آفرید، عقل بود. وقتی به آن فرمان داد و او اطاعت کرد بعد می گوید: «أما إني إياك آمر، وإياك أنهى وإياك اعاقب، وإياك اثيب» یعنی خداوند مدار تکلیف و کیفر و پاداش را عقل قرار داده است.

رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد تصریح کرد: می دانیم که عقل هم بر اساس آموزه های دینی و فلسفی و عرفانی به عنوان جوهر مجرد فعال یا آنچه که حقیقت نفس انسانی است تعریف شده است و همگی اذعان کرده اند که در عقل، جنسیت دخالت ندارد. بنابراین لزوماً این طور نیست که کسی از دین این برداشت را بکند که مثلاً مرد به کمال از زن نزدیکتر است، حتی در آیات شریفه که آمده است: «الرجال قوامون على النساء» باز هم هیچ کسی ادعا نکرده است که خداوند این مدیریتی را که به مردان داده است به معنای برتری مرد بر زن در کمال انسانی است.

نصیری اظهارکرد: جنسیت هیچ دخالتی در کمال انسانی ندارد. دلیلش هم این است که حضرت فاطمه(س) که یک زن است طبق روایات آمده است که اگر حضرت امیر(ع) خلق نمی شد ایشان هیچ کفوی در تاریخ نداشتند و غیر از پیامبر(ص) که پدرشان بودند هیچ کس به مقام حضرت زهرا(س) نمی رسد. بنابراین معلوم می شود که یک زن می تواند به درجاتی برسد که مقام بالاتری از همه مردان و حتی همه انبیاء داشته باشد یا در مورد آن مراتبی که در قرآن برای حضرت مریم(ع) آمده است این مسائل نشان می دهد که جنسیت در کمال انسانی هیچ دخالتی ندارد.

وی در مورد اینکه نوع نگاه فمنیستی به زنان چه تعارضی با نگاه اسلامی به مقام و جایگاه زن دارد، افزود: جریان فمنیسم به نحوی مثل جریان افراط گرایی در مبارزه علیه نژاد پرستی شده است. یعنی حرکتی که از دوران قدیم مطرح بود که می گفتند رنگ سفید بر سیاه ترجیح دارد، آن وقت عده ای پیدا شدند تلاش کردند بگویند اصلاً رنگ پوست و نژاد هیچ دخالتی در ارجحیت انسانها ندارند. اما عده ای پیدا شدند که گفتند نژاد سیاه بر سفید برتری دارد. در مورد حقوق زنان هم تلاشهایی قبل از دوره رنسانس بود که با این تفکر که زن کهتر از مرد است و تا حدودی هم به فهم آنها از کتب مقدس مربوط می شد و مرد را بر زن در جنبه های فکری و عقلی و حتی حقوقی برتری می داد مبارزه کردند.

این محقق و پژوهشگر حوزه علوم اسلامی یادآورشد: اما جریان افراطی فمنیسم این بود که تلاش کردند زن را از مرد برتر جلوه دهند. تا اینجا که زن را به جایگاه اصیل خودش برسانند خوب بود یعنی اینکه جنسیت را مبنای ظلم و ستم قرار ندهید و حقوق درست زنان را به آنها بدهید. اما افراط در اینکه زن بر مرد برتری دارد و زن از امتیازات و حقوق بیشتری از مرد برخوردار است اشتباه بود. مثل اینکه شما براساس این فکر همه گونه آزادیهای جنسی را به زن بدهید. حالا مشاغل برابر و حقوق اجتماعی برابر بین زنان و مردان قابل دفاع است اما اگر به زن اعلام شود که شما به صورت مطلق در حوزه رفتارهای جنسی حتی به رغم داشتن شوهر آزاد هستید و بیایند در کنوانسیون رفع تبعیض مسئله را تا این اندازه تأکید کنند و حق فرزند داری یا نداری و یا سقط جنین و یا بسیاری از این مسائل که ابعاد اخلاقی و یا حقوقی دارد را به زن بدهند اینها درست نیست.

رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد عنوان کرد: بنابراین تفکر فمنیسم نه تنها زن را به جایگاه اصلی خودش برنگرداند بلکه با یک حرکت افراطی برای زن شأن و منزلتی قائل شد که هیچ عقل سلیم و فطرت سالمی زیر بار آن نمی رود. در واقع این تفکر از طرف بسیاری از کسانی که تفکر معتدلانه دارند مهجور مانده است.

نصیری در مورد اینکه برای رسیدن به وضعیت مطلوب زنان از نظر اسلام چه کاستی ها یی وجود دارد و چه کارهایی باید انجام گیرد هم بیان داشت: حداقل در دو مرحله باید کار کنیم. یک بعد نظری است یعنی مبناسازی و اندیشه سازی در این مورد است. در این بخش هم درست عمل نکرده ایم. دلیلش هم این افراط و تفریط هایی است که در این سالهای اخیر در مورد زنان شاهد آن هستیم. اینکه میزان حضور زنان در جامعه باید به چه گونه ای باشد در سینما و تلویزیون و در موسیقی و تئاتر و رسانه و فرهنگ و ورزش و ورزشگاه ها و دانشگاه ها چگونه باید باشند یک وقتی افراط و تفریط شد بعد دیدیم در هر دوره ای هر دولتی که حاکم شد راستگرا یا اصلاح طلب یا محافظه کار و … هرکس با دید خود به مسئله زنان نگریست. متأسفانه یک چارچوب فکری منظم و روشمند منطقی نداشتیم که این تزلزلها ایجاد شد. بعد هم معمولاً موافقان و مخالفان به جان هم می افتند و ناراحتی پیدا می شود. نمونه اش هم در این یکسال اخیر در مورد بحث تک خوانی زنان یا حضور آنها در ورزشگاه هاست یا بحث حضور زنان در ورزش در میادین داخلی و خارجی بود که اینها مقداری به وضعیت زنان در بعد نظری بر می گردد که در بخش دوم باید حل شود.

رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد تصریح کرد: در صورتی که بخش اول یعنی اینکه ابعاد نظری را حل نکنیم و دقیقاً مشخص نکنیم که الگوی یک زن مسلمان تا کجاست و تا چه مرحله ای است بخش عملی حل نخواهد شد. یعنی اول باید از بعد نظری وارد بعد عملی شویم و قوانین و حقوق را بر اساس مبانی نظری بچینیم. برای اینکه در بحث نظری دچار مشکلات هستیم یعنی به کلیات اکتفا کرده ایم و چارچوب ها را کاملاً شفاف سازی نکرده ایم در بعد عملی هم مشکل داریم. بنابراین ابعاد نظری مسئله وضعیت زنان بسیار حیاتی تر از ابعاد عملی آن است که باید حل شوند.

خبرگزاری مهر

شناسهٔ خبر: 2529150 جمعه ۲۱ فروردین ۱۳۹۴ – ۱۰:۳۲