بیست توصیه در عرصه اخلاق بندگی

رزق و روزی دست خداوند است و بر اساس مقدرات و مصالحی در آن تنگنا یا گشایش قرار می‌دهد. خود را با درخواست‌های بی‌جا و خوار ساختن به ویژه نزد لئیمان، خوار و ذلیل نسازیم.
خداوند را آن گونه که هست بشناسیم و در صورتی که در عرصه خداشناسی به پرسش‌ها یا شبهاتی برخورد کرده‌ایم، از طریق مطالعه یا مراجعه به عالمان دین، آنها را برطرف کنیم.
از خداوند بخواهیم که خود را بیشتر به ما معرفی کند و دعا کنیم به چنان نزاهت و پیراستگی باطنی برسیم که نور او در درون جانمان درخشش یابد و تلاش کنیم مفهوم توحید ربوبی و دخالت و تأثیرگذاری خداوند در تمام کارها را بیشتر دریابیم تا به اصل توکل بهتر نزدیک شویم.
دین و باورهای مذهبی خود را با مطالعه کتب و مطالب ضالّه و گمراه‌کننده، در معرض آسیب قرار ندهیم.
به وظایف بندگی خود آن‌چنان عمل کنیم که رضایت الهی را کسب کنیم و از آنجا که خداوند «یقبل الیسیر و یعفو عن الکثیر» است، رضایت او به آسانی قابل جلب است و تلاش کنیم از لغزش و گناهان خود بکاهیم و در صورتی که مرتکب لغزش شدیم، بلافاصله با استغفار از خداوند عذرخواهی کنیم یا غسل توبه یا دو رکعت نماز استغفار به جای آوریم.
در باره نعمت‌های خداوند که به جسم و روان ما و آنچه پیرامون ما ارزانی داشته است و به طور کلی در باره نعمت‌های ظاهری و معنوی بیاندیشیم و زبان خود را به ذکر خداوند عادت دهیم و وقتی نعمتی به ما می‌رسد یا به یاد نعمت می‌افتیم، به زبان «الحمد لله» بگوییم یا سجده شکر یا دو رکعت نماز شکر به جای آوریم.
نماز‌های خود را هر چند کوتاه اما سر وقت و با خشوع و خضوع به جای آوریم و حتی المقدور آنها را به جماعت برگزار کنیم و حتی المقدور روزی 50 آیه یا حداقل یک صفحه قرآن و ترجیحاً با ترجمه تلاوت کنیم.
از برخی از اعمال مستحبی مثل برخی نوافل یومیه، روزه‌های مستحبی، صدقات و غسل جمعه غافل نشویم و راز و نیاز با خداوند در حال خوشی و سختی، صحت و سلامت، غنا و فقر را غنیمت بشماریم و برخی از دعاها نظیر مناجات خمسة عشر، دعای کمیل و دعاهای صحیفه سجادیه را پیوسته بخوانیم.
به یاد داشته باشیم که نمازهای مستحبی همچون نوافل یومیه، نافله شب، نماز حاجت و نماز هدیه برای درگذشتگان، تنها با داشتن وضو و ترک سخن و خوردن در حال نماز، قابل انجام اند؛ به عبارت روشن تر، نمازهای مستحبی لزوماً مشروط به رعایت قبله، سکون و انجام رکوع و سجود نیستند و می توان آنها در حال حرکت و سوار بر وسائل نقلیه انجام داد. از این فرصت مناسب به خوبی استفاده کنیم.
زیارت اماکن مقدس اعم از حرم اهل بیت در حجاز و عراق، حرم امام رضا×، حرم حضرت معصومه، حرم عبدالعظیم حسنی، حرم احمد بن موسی، حرم سایر امام‌زادگان و زیارت مسجد جمکران را در برنامه‌های جاری زندگی خود قرار دهیم و در مجالس شادی و عزای اهل بیت به‌ویژه أیّام سوگواری امام حسین^ شرکت کنیم.
پیش از تحقق استطاعت و وجوب حج تمتع، حتی المقدور یک بار عمره مفرده را انجام داده و مسجد الحرام و مسجد النبی را زیارت کنیم.
ارتباط خود با امام زمان× به عنوان حجّت إلهی را از رهگذر دعا و رازگویی با امام، خواندن زیارت‌نامه و مطالعه زندگی ایشان تقویت کنیم. نیز ارتباط خود با عالمان ربّانی و اسوه‌های اخلاقی را عمق و غنا ببخشیم و زندگی بزرگان و پیشوایان دینی و اسوه‌های اخلاقی گذشته و عارفان اسلامی را مورد مطالعه قرار دهیم.
در انجام عبادات به حالات روحی و روانی خود توجه کنیم؛ در صورتی که در خود اشتیاقی نمی‌بینیم، به حداقل و به واجبات اکتفا کنیم، اما اگر در خود شوق و کشش مشاهده کردیم، به انجام مستحبّات روی آوریم. به هر روی، عبادات را از روی بی‌میلی و کراهت انجام ندهیم؛ که فرمودند: «قلیل مدومٌ علیه خیر من کثیر مملول منه»؛ «لا تکرهوا علی أنفسکم العبادة».
تلاش کنیم از آغاز نوجوانی و جوانی رفتار‌های دینی را در خود نهادینه کنیم که در این صورت مستمر و مستدام خواهند شد و پیش از آن که گناه و لغزش در رفتار ما نهادینه شود و به صورت عادت در آید، به فکر چاره‌جویی بیافتیم.
کارها سه دسته دسته‌اند: 1. حلال آشکار؛ 2. حرام آشکار؛ 3. موارد شبهه‌ناک. ضمن اجتناب از محرمات در موارد حرام آشکار، در موارد شبهه‌ناک نیز اصل احتیاط را فراموش نکنیم.
برای نماز و برنامه‌های عبادی خود تشریفات دینیِ توصیه شده را انجام دهیم؛ از قبیل تعیین مکانی مشخّص در خانه، جا نماز، عبا، چادر، عطر، شانه و تسبیح. آیا برای ملاقات رسمی با افراد و شخصیّت‌های ویژه و ممتاز پایبند تشریفات نیستیم؟ خداوند می‌فرماید: «خذوا زینتکم عند کلّ مسجد».
لغزش خود را با دیگران در میان نگذاریم، مگر در مواردی خاص که به رازداری و درایت فرد مقابل اطمینان داشته و طرح لغزش به منظور دستیابی به علاج انجام گیرد.
افزون بر مراعات در حوزه رفتار شخصی، به هیچ کس حتی دوستان نزدیک، اجازه اهانت یا استهزاء به سنت‌ها و شعایر دینی را ندهیم.
بکوشیم برای پس از مرگ خود صدقات و خیرات جاری را برجای گذاریم؛ از علم، ثروت، قدرت و موقعیت‌های اجتماعی خود برای این کار استفاده کنیم.
خداوند سهم هر یک از آدمیان را در نظر گرفته و هیچ کس مزاحم سهم دیگری نیست؛ بنابر این لقمه‌های یکدیگر را از دهان هم نکشیم و برای تضعیف هم نکوشیم و باور کنیم که اگر لقمه را از دهان کسی بکشیم، به لقمۀ دهانمان نیافزوده‌ایم.