پرسش :
آیا کسانی که وارد حوزه شده و عمر خود را در راه فراگیری علوم دینی می گذارند، نزد خدا محبوب ترند؟
اصلا علوم دینی چیست؟ علم از نظر اسلام چیست؟ اگر کسی تمام عمر خود را در راه فراگیری علمی دیگر مثلا کامپیوتر گذاشت، ولی از آن در راه اسلام و خدمت به خلق خدا استفاده کرد، چه جایگاهی در دین دارد؟ این فرد در مقایسه با یک روحانی که عمر خود را در راه فراگیری علم دین گذاشته، و از آن در راه اسلام و خدمت به خلق خدا استفاده کرده، چه جایگاهی دارد؟ آیا باید همواره در اعماق دل احساس خسارت بکند؟ یا اینکه نه مقام، آنها نزد خدا فقط به سعی و اخلاصشان بستگی دارد؟ اگر جواب بله است آیا این وهن به علوم دینی نمی شود؟
آیا ارزش علوم با یکدیگر متفاوت است؟ اگر اینگونه باشد همه افراد از روی شوق یا اکراه به فراگیری آن علوم روی می آورند؟ و این منطقی نیست که همه افراد سراغ یک علم بروند؟
خوانده ام که علومی مثل برق و عمران و مواد و … اصالت ندارند و فقط اگر در راه حق استفاده شوند برای صاحب علم مفید خواهند بود ولی علوم دینی به خودی خود ارزش دارند. در این مورد هم لطفا برای ما توضیح دهید.
پاسخ :
علوم را در یک نگاه کلی می توان به چهار دسته تقسیم کرد :
1. علوم دینی و الاهی ؛ نظیر خداشناسی ، پیامبر شناسی ، امام شناسی ، معاد شناسی
2. علوم بشری و زمینی ؛ نظیر فیزیک ، شیمی و ریاضیات
3. علوم زیان آور ؛ نظیر سحر و جادوگری
4. علوم غیر مفید ؛ یعنی علومی که زیان ندارد ، اما در عین فاقد فائده عقلایی است نظیر علم به انساب .
علوم دینی و الاهی در عالی ترین سطح ارزش و اعتبار قرار دارند از این جهت عالمان دین وارثان پیامبران معرفی شده اند .
علوم بشری از نوع دوم بخاطر آن که به آبادانی دنیای مردم و مسلمانان می انجامد و در کنار تسهیل زندگی در این دنیا ، زمینه عزت و سربلندی آنان را در برابر کافران فراهم می سازد ، مورد توجه و تاکید است و ای بسا تمام فضائلی که برای علوم از نوع اول گفته شده ، در حق این نوع از علوم نیز جاری است .
فراگیری علوم از نوع سوم حرام و ممنوع است .
فراگیری علوم از نوع چهارم گر چه حرام نیست ، اما تضییع عمر تلقی می گردد و به استناد روایت «ذاک علم لایضر من جهله و لاینفع من علمه» فراگیری آن توصیه نشده و نمی توان برای آن پاداش و ارزشی ملحوظ داشت .
موفق باشید
موسسه معارف وحی و خرد
1389/9/24