زن به عنوان تجلی جمال الهی، یکی از زیباترین گلواژههای تکوینی خداوند است که در کتاب آفرینش به نگارش درآمده ا[clear]ل آدمیان به یُمن وجود او استمرار یافت و همو که خداوند جایگاه مادری را به او ارزانی بخشید تا انسان از دامن تربیت او به معراج راه یابد و [clear]رمای مهر او فهم واژه محبت دشوار مینماید و بدون حضور او محیط خانه سرد و خاموش جلوه میکند.
خداوند که پیامهای خود را از آغاز تا کنون از رهگذر پیامبران و کتب آسمانی به گوش جهانیان رسانده، هماره از جایگاه رفیع زنان حمایت کرده و بر ضرورت اهتمام به رعایت حقوق آنان تاکید نموده است.
در این میان اسلام و کتاب آسمانی آن؛ یعنی قرآن، در ترسیم جایگاه زن از جایگاه ویژهای برخوردار است؛ زیرا در برابر کتاب مقدس که از زن به عنوان طفیل وجود مرد و به عنوان خدمتکار او یاد کرده و در برابر نگاه کلیسا که وجود زن را مانعی برای راهیابی به کمال تلقی میکند، قرآن زن و مرد را آفریده شده از گوهری مستقل دانسته که میبایست در کنار هم وسیله آرامش یکدیگر را فراهم آورند و در سایه انجام وظایف و مسؤلیتهای مختلف زمینه نیل به کمال خود را فراهم آورند.
قرآن افزون بر اختصاص سورهای به نام مریم، یکی از بلندترین سورههای خود را «نساء» نامیده است و با اعلام قانون «وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ»[1] بر رعایت حقوق زن پای فشرده است؛ چنان که رسول اکرم (ص) در آخرین خطابه خود با جمله «فاتقوا الله في النساء»[2] بر این امر صحّه گذاشته است.
از سویی دیگر، اسلام بی آن که زن را موجودی محصور در پستوی خانه تلقی کند، حضور فعال و تاثیرگذار او را در جامعه مفید میانگارد و در عین حال در راستای حفظ حریم و حرمت، از او خواسته است تا زینت و زیور خود را از نامحرمان فرو پوشاند و با رعایت حجاب، چشم و ذهن جامعه را از فروغلتیدن در منجلاب گناهان بازدارد و هماره حضور خود در اجتماع را با عفت، آزرم و پاک منشی قرین سازد.
در برابر چنین نگاه جامع و معتدلانه ادیان آسمانی به ویژه اسلام به زنان، در پی پدید آمدن دوران مدرنیته و رواج تفکرات مادیگرایانه، شماری از مدعیان دفاع از حقوق زنان در وتکنش به نگاه تحقیر آمیز کلیسا به زنان و برخی از ستمهای رایج به آنان، نهضتی را پایه گذاری کردند که بعدها از آن به عنوان «فمنیسم» یاد شد.
فمنیستها چنان در این عرصه به افراط گراییدند که زن را برتر از مردان دانسته و بر آزادی مطلق زن و ضرورت رها ساختن او از هر گونه حریم و حرمت پای فشردند و مفاهیمی همچون همسری، مادری، عفت و پاکدامنی را به سخریه گرفتند.
آن چه که به دامنه آسیبها افزود، ظهور پدیده جهانی شدن، عصر انفجار اطلاعات و حاکمیت نظام سیاسی مبتنی بر اومانیست و سیطره ماشین و درآمد بر جهان است که در پی خود از زن به عنوان برترین نماد التذاذ آدمیان و ابزاری برای تبلیغ هر چه گیراتر کالاها، ترسیم کرد.
در باره آسیبها و آفتهایی که در پی رواج این تفکر در چند سده اخیر در عرصه جهانی به پیکره اخلاق و ارزشهای اخلاقی، فروپاشی جایگاه رفیع و بایسته زنان و در هم شکستن ارکان خانواده وارد آمده است، هر چه گفته آید، کم است.
عدم اقبال جامعه جوان در عموم کشورهای غربی به ازدواج و بالارفتن آمار طلاق، افزایش روز افزون فسق و رواج تجارت فحشاء، ظهور پدیده پورنو و همجنسگرایی از جمله پیامدهای بسیار تلخی است که بخشی از بار آن بر دوش فمنیستها سنگینی میکند.
از سویی دیگر، نگرش «فمنیسم» از خاستگاه جهان غرب فراتر رفته و افزون بر جهان اسلام، برخی از روشنفکران ایران را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. با توجه به گسترش تفکر فمنیسم در جهان اسلام، بازخوانی و نقد آن و تبیین دیدگاه اسلام در باره جایگاه و حقوق زنان، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
کتابی که اینک با عنوان «فمنیسم از فرازی خیالی تا فرودی واقعی» به خامه خانم فاطمه واسعی و آقای محمد جواد صفریزدی، در اختیار خوانندگان قرار گرفته، یکی از تلاشهای علمی است که در این زمینه فراهم آمده است.
نویسندگان محترم در این کتاب جریان شناسی فمنیسم در جهان غرب، جهان اسلام و ایران را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و در کنار واکاوی نظرگاه مدافان این تفکر، دیدگاه قرآن در باره جایگاه و حقوق زنان مورد بررسی قرار داده و زیانها و آسیبهای این رویکرد را برشمردهاند.
انتشارات «وحی و خرد» وابسته به «موسسه معارف وحی و خرد» ضمن ارج گزاری به تلاش مولفان محترم برای تدوین این کتاب، امیدوار است با انتشار این اثر، زمینه رشد و تعالی فکری و اخلاقی خوانندگان به ویژه جامعه زنان کشور را فراهم آورده باشد.
علی نصیری
مدیر انتشارات وحی و خرد
وابسته به موسسه معارف وحی و خرد
[1] . نساء، 76.
[2] . بحار الانوار، ج 73، ص 350.