در این کتاب ده عامل از عوامل جاودانگی قرآن مورد بررسی قرار گرفته است که برخی از آنها عبارتند از: برخورداری قرآن از عناصر زیبا شناختی، جذبه و جاذبه بی نظیر، همگرایی با استدلال و برهان، همصدایی با فطرت، پیراسته سخنی و کلان نگری قرآن.
در مقدمه این کتاب چنین آمده است:<br>زیباترین گلی که آدمی از بوستان زندگی میچیند دانش است و شکوهمندترین چلچراغی که در سراپرده دل برمیفروزد بینش.<br>آنکه همنشینی فرشته را در سر و سروری بر کائنات را در خاطر میپروراند، ناگزیر از طی دو مرحله است: نخست آنکه اندیشه را از ظلمت جهل برهاند و دیگر آنکه جان را از غبار گناه بتکاند.
و قرآن کریم در گستره هستی یگانه کتابی است که هم بر دانش انسان میافزاید و هم گوهر بینش میآفریند. کتابی که از سرچشمه فیاض ابدیت و ساحت قدس احدیت، در کمال نزاهت فیضان گرفت و با وساطت فرشتهای منزّه ره پیمود و در قلب پاکترین عبد خداوند جای گرفت.<br>شبی که در آن فرود آمد بر هزار ماه مهتری گرفت و قلبی که به آن آرام گرفت بر خلق سروری یافت. قرآن چنان بالا بلند است که جز پاک اندیشان بر کرانه آن نتوانند نشست و جز پیراسته دلان از خرمن نورانیت آن بهره نتوانند برد.
قرآن روشنترین تابلویی است که صفات جمال و جلال حق را به تصویر کشیده و مبارکترین مائده آسمانی است که بر خاکیان گسترده شده است. قرآن فرازمندترین شاخساری است که بر درخت حیات روییده و شیرینترین میوهای است که در باغ آفرینش به ثمر نشسته است.<br>قرآن بشارت پاکان، هشدار کژروان، تذکار غافلان و اندرز مردمان است. قرآن گمشده حکیم، ره توشه عارف، برهان متکلم و معیار محدث است. هم با ژرفاندیشان سخن دارد و هم با عامیان به گفتگو مینشیند، هم گم شدگان وادی جهل مقصود خود از آن جویند و هم دلسوختگان عاشق، دلداده خود در آن پویند.
قرآن سخن خداوند، معجزه جاوید اسلام، یادگار پیامبر و سفارش امامان معصوم است. قرآن ثقل اکبر، سنگ زیرین اسلام، جامع کتب آسمانی و متمم معارف بلند الاهی است.<br>قرآن کتابی است که کوههای سترگ از تحمل آن ناتوان، خداوندگاران سخن از بلندای گفتارش انگشت به دهان و دانشوران از بیکرانی معارفش حیرانند.
لکهای ناراستی بر دامن آن ننشسته، غبار سستی بر چهره آن پدیدار نگشته، کاستی در آن راه نیافته و دست بدخواهان از فزودن حرفی در آن کوتاه مانده است.<br>قرآن کتابی است که در عرصه تحدّی مهر ناتوانی بر پیشانی جهانیان نشانده و از عجز ایشان بر راستی خود گواه آورده است.
یکی از ویژگیهای برتر قرآن جاودانگی آن است. به این معنا که قرآن به زمانی خاص یا ملت یا گروهی ویژه اختصاص ندارد و به فراخنای حیات بشری تا پگاه رستاخیز با تمام اقوام و ملل و زبانها و ملیتها به گفتگو پرداخته و خواهد پرداخت و به عنوان تنها کتاب آسمانی تحریف نایافته، گفتار و پیام خداوند را به طور مستقیم در دسترس بشریت قرار داده است و پس از آن کتابی از سوی خداوند به عنوان ناسخ قرآن نخواهد آمد.
گذشته از دلایل عقلی و نقلی اعم از شماری از آیات و روایات که جاودانگی قرآن را به اثبات میرسانند، برگهای زرین تاریخ این کتاب از آغاز ظهور تا کنون برای هر مخاطبِ منصفی این امر را به اثبات میرساند که قرآن از نظر برخورداری از اصل جاودانگی و میزان حضور در میان جهانیان و نقشآفرینی در تحولات اساسی جهانی و اهتمامی که از سوی عموم پیروان ادیان و مذاهب به آن شده، یگانه و یکتا است.
میزان اهتمام مسلمانان نسبت به قرآن و تاثیر گذاری آن از آغاز تا کنون جای هیچ گفتگو ندارد و به یقین میتوان ادعا کرد که قرآن در تمام تاریخِ تابناک خود کانون توجه همه فرق و دانش وران شاخههای علوم اسلامی بوده و بدون تردید بیشترین آثار و نگاشتههای علمی اندیشمندان اسلامی مستقیم یا غیرمستقیم ناظر به قرآن بوده و هست.
تاثیرگذاری و مانایی قرآن از سوی بیگانگان نیز مورد تایید قرار گرفته است، چنان که پس از جنگ جهانی دوم یک پژوهشگر انگلیسی با تألیف کتابی با عنوان: «کتابهایی که دنیا را به حرکت درآورد» ده کتاب را به عنوان بهترین و تاثیرگذارترین کتابهای تاریخ بشری معرفی کرد که در صدر آنها قرآن و سپس انجیل قرار دارد.
حال جای این پرسش است که راز مانایی و جاودانگی قرآن در چیست؟ براستی قرآن دارای چه عناصر و ویژگیها است که آن را جاودانه ساخته است؟<br>با توجه به جایگاه تاثیر گذار قرآن و حضور پررنگی که در میان ما مسلمانان دارد، پاسخ به این پرسش و واکاوای اسرار مانایی قرآن که در این کتاب دنبال شده، از اهمیت زیادی برخوردار است.
نگارنده برغم اذعان به فراوانی عوامل تاثیر گذار در مانایی قرآن، در این کتاب به بررسی ده عامل از عوامل جاودانگی قرآن پرداخته است که عبارتند از:<br>1. قرآن و آموزههای بلند و بیمانند؛ 2. قرآن معجزهای بیبدیل؛ 3. قرآن و برخورداری از عناصر زیباشناختی؛ 4. قرآن و جذبه و جاذبه بینظیر؛ 5. قرآن کتابی متافیزیکال؛ 6. قرآن کتابی جامع و جهانی؛ 7. قرآن و همگرایی با استدلال و برهان؛ 8. قرآن و همصدایی با فطرت؛ 9. قرآن و پیراسته سخنی؛ 10. قرآن و کلان نگری.
پیداست که همه این عوامل به ویژه عوامل پنجگانه نخست که در ماندگاری و جاودانگی قرآن تاثیر گذاشتهاند، میتوانند وجهی از وجوه اعجاز قرآن تلقی گردند.<br>به عبارت روشن تر همه این وجوه دهگانه حکایت از آن دارند که قرآن کتابی است آسمانی و نازل شده از سوی خداوند که به مقتضای منشأ نزول خود، از ویژگیها و امتیازاتی برخوردار است که فهم و تحلیل آنها برای ما زمینیان دشوار مینماید و آن را از هر کتاب زمینی دیگر متمایز میسازد.
بر همین اساس، کتاب به ده فصل تقسیم شده و در هر فصل با بازکاوی آیات و روایات، هر یک از این عوامل مورد بررسی قرار گرفتهاند.