قرآن و پیراسته سخنی

برخی می پرسند اگر قرآن گفتاری پیراسته بوده و در آن سخنی ناروا راه نیافته ، چرا به صورت مکرر از شرمگاه زنان سخن به میان آورده ، آن جا که در باره مریم دو بار از تعبیر «الّتي أحصَنَتْ فَرْجَها» بهره جسته است ؟!

در پاسخ باید بگوییم که که این تعبیر کنایی است نه صریح . زیرا مقصود از لفظ فرج در این جا شکاف پیراهن یعنی پارگی در جلوی پراهن و پایین آن است .
ابن فارس می گوید :  فاء و راء و جیم از ماده صحیح و دلالت بر گشادگی در چیزی است و از همین باب است شکاف و شقّ در دیوار و غیر آن . فروج به معنای شکاف ها در میان دره ها است  و جیب به معنای شکاف پیراهن است  . ابن منظور می گوید : جیب به معنای شکاف طولانی در جلوی پیراهن است . گفته می شود : جِبْتُ القميص : یعنی پارگی دائره وار در وسط پیراهن . قرآن می فرماید : «وَليَضْرِبْنَ بِخُمُرُهِنَّ عَلى جُيوبِهِنّ».  و مراد از جیوب شکاف در یقه پیراهن است . گفته می شود : فلان ناصح الجیب یعنی فلانی دامن امینی دارد  . و گفته می شود : طاهر الجیب یعنی پیراسته دامن است . بنابر این مقصود از فرج در این موارد شکاف یعنی شکاف مدور در پایین و جلوی پیراهن است چنان که آن روز در میان پیراهن های عربی رسم بوده است . . بر همین اساس احصان فرج که در برخی از آیات آمده به معنای پاکی و پیراستگی دامن از آلودگی فحشاء است  . 
دلیل مدعا آن است که این تعبیر همان گونه که در باره زنان بکار رفته در باره مردان نیز بکار رفته است نظیر این آیه : «وَالحافِظينَ فُروجَهُمْ وَالحافِظات».  «قُل لِلمُؤمِنينَ يَغُضّوا مِن أبْصارِهِمْ وَيَحْفَظوا فُروجَهُم…». «وَقُلْ لِلْمُؤمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أبْصارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُروجَهُنّ».  در این آیه برای مردان نیز فروج بکار رفته است .
فرّاء می گوید : فرج در این جا به معنای شکاف لباس است و قرآن یاد می کند که جبرئیل در دامن او دمیده است . و بر هر چیز نظیر زره که شکاف دارد نام فرج می توان گذاشت . خداوند می فرماید : «وَما لَها مِنْ فُروج»  یعنی آسمان شکاف و شکن ندارد  . 
او در جایی دیگر ، چنین آورده است : مفسران می گویند مقصود شکاف دامن مریم است که از طریق آن روح عیسی در آن دمیده شد و شکاف جامه زن همان شکاف پیراهن او است . سید شبّر ، طبرسی و دیگر مفسران نیز آیه را این چنین تفسیر کرده اند.  .
راغب می گوید : فرج و فُرجه به معنای شکاف میان دو چیز است نظیر شکاف میان دیوار . و فرج شافی است میان دو پا که از آن به آلت تناسلی کنایه آورده شده است و این کنایه چنان با کثرت بکار رفته که در آن به حدّ تصریح رسیده است .
بنا بر این ، مقصود از فرج ، شکاف پیراهن است و چنین تعبیری را باید از لطیف ترین و زیباترین کنایه در قرآن دانست و معنای آن این است که به دامن مریم عاری ننشسته و دامن او پاک و پیراسته است . چنان که گفته می شود : نقیّ الثوب به معنای پیراسته پیراهن که کنیه از عفت و پاکدامنی است . نظیر این آیه : «وَثِيابَكَ فَطَهِّر».  از سویی دیگر ، چگونه قابل تصور است که جبرئیل در فرج او بدمد ، بلکه در شکاف جامه او دمید . نظیر آن این آیه است : «وَلا يَأْتينَ بِبُهْتان يَفْتَرينَهُ بَيْنَ أيْديهِنَّ وَأرْجُلِهِنَّ».