پرسش در باره روش فقهی روایت محور و فقاهت مدار

سلام استاد؛

بنده سوالی دارم، در رابطه با موضوعاتی که در درس خارج فقه مطرح میشه، تا چه میزان مسائل اولویت دار امروز مورد بحث قرار می گیره؟

این سوال رو بدون پیش قضاوت می پرسم:

پاسخ:

گمانم در حال حاضر بیش از 50 درس از این دست در جریان است و عموماً بر اساس ابواب فقهی رایج مباحث را دنبال می کنند که به طور طبیعی بخشی از آنها اولویت روز نخواهد بود.

مبنای شماری محدود از اساتید در این زمینه مباحث خاص فقهی و گاه ناظر به اقتضائات زمان است.

مبنای کار این ناچیز که تا حدود زیادی با روش رایج تفاوت هایی دارد، بازخوانی روایات فقهی اهل بیت (ع) به استناد کتاب شریف وسائل است که همزمان در دو بخش عبادات و معاملات در حال پیگیری است.

نام این روش را «اجتهاد روایت محور و فقاهت مدار» گذاشتم در برابر سه روش دیگر.

مبنای اصلی آن اهتمام به مباحث سندی و متنی روایات با بازخوانی همه آنها در مرحله نخست و مراجعه و بازخوانی آراء فقهاء در مرحله دوم است.

از برکات این روش تاکید بر فقه اکبر به جای فقه اصغر است. البته توضیحات بیشتری لازم دارد.

مهم نکته ای است که بارها به دوستان گفته ام: همان گونه که در زیارت جامعه می خوانیم «کلامکم نور»

ما با این روش همه روزه میهمان سفره نورانی اهل بیت (ع) هستیم.

تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

پرسش:

خیلی ممنون استاد. منظور از فقه اکبر همون اخلاقه و فلسفه است؟

پاسخ:

مراد آموزه های اعتقادی و اخلاقی در کنار آموزه های فقهی است.

پرسش:

چرا عبادات و معاملات رو برگزیدید؟ از نظر شما آیا این دو از مشکلات مهم امروز ماست؟

پاسخ:

در روش های رایج عموماً مباحث خارج فقه از عبادات شروع می شود؛ یعنی از کتاب طهارت، صلاتـ، صوم، خمس و …

از سویی دیگر، به خاطر کثرت مسائل هر یک از این ابواب در بسیاری از مواقع عمر و حال و توان یک فقیه کفاف بررسی همه ابواب را ندارد و عموماً در بخش از عبادات متوقف می مانند.

شاید در این بین تنها صاحب جواهر باشد که یک تنه تقریبا همه ابواب فقهی را درنوردید.

راز آن سختکوشی و وقت شناسی بی نظیر ایشان بود. که گفته اند حتی در تشییع جنازه فرزند خود شرکت نکرد. شیخ انصاری به آن عظمت و کوشایی در کتاب طهارت و صلات متوقف ماند و هلم جرّا

از دیگر سو، فهم مقاصد شریعت تنها در انغمار در عبادات یا معاملات بدست نمی آید بلکه باید همزمان این دو دست از مباحث را پی گرفت.

عبادات رابطه انسان را با خداوند تنظیم می کند و معاملات که در حقیقت مباحث اجماعی اسلام است رابطه انسان با محیط انسانی و زیستی را سامان می دهد.

همین تجربه پنج ساله تدریس خارج فقه خیلی نکات را به ما آموخت.

وقتی که همزمان بخش آب ها از کتاب طهارت و بخش کتاب جهاد از معاملات را مورد بررسی قرار می دادیم، دیدیم در بخش اول آن قدر حرف و حدیث از فقهای سلف تا دوران معاصر وجود دارد، که امکان بررسی همه آنها واقعا متعسر است و توان و زمان مضاعفی می طلبد.

اما در برابر، بخش جهاد چنان نحیف و لاغر بود که با کمال تعجب دیدیم گاه هیچ فقیهی با بحث ما همراهی ندارد تا از نظرت آنان بهره بگیریم.

افزون بر نحیف بودن بخش دوم، مشکل بنیادی آن است که مذاق شارع و مقاصد و در یک کلمه روح شریعت تنها با بازخوانی بخش عبادات قابل اصطیاد نیست.

این امر با بررسی نمونه های مختلف قابل اثبات است.

دعا کنیم خداوند منان ما را رحمت کند و دست و دامان ما را از علم، معرفت ، اخلاق و فیض لبریز سازد.

dr_alinasiri@
www.maref.ir
https://t.me/joinchat/AAAAAEHY4kka_o03mgnGIA
https://t.me/dr_alinasiri